ข้อมูลพฤกษศาสตร์

ชื่อวิทยาศาสตร์ Afzelia xylocarpa  (Kurz) Craib.

ชื่อวงศ์  LEGUMINOSAE - CAESALPINIOIDEAE.

ชื่อสามัญ (ไทย) มะค่าโมง เขง , เบง (เขมร – สุรินทร์)

ชื่อพื้นเมืองอื่นๆ  มะค่าใหญ่ มะค่าหลวง

ถิ่นกำเนิด  ในป่าเบญจพรรณและป่าดิบแล้งทั่วไป

การกระจายพันธุ์ : ในประเทศไทย    กระจายพรรณตามธรรมชาติในป่าเบญจพรรณทั่วไป

นิเวศวิทยา  ขึ้นในป่าเบญจพรรณชื้นและป่าดิบแล้งใกล้แหล่งน้ำ สูงจากระดับน้ำทะเล 100-600 ม.

เวลาออกดอก   ระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-เดือนมีนาคม

เวลาติดดอก   เดือนมิถุนายน-เดือนสิงหาคม

การขยายพันธุ์  ขยายโดยใช้เมล็ด

การใช้ประโยชน์  -     เนื้อไม้ใช้ทำเสา ทำไม้หมอนรองทางรถไฟ ใช้ในการก่อสร้างต่างๆ ใช้ทำเครื่องเรือน

                                  เครื่องใช้ชั้นสูง

-                   เปลือก ให้น้ำฝาด ชนิด Pyrogalool และ Catechol

-                   เมล็ด เนื้อในเมล็ดอ่อนรับประทานเป็นอาหารได้

ลักษณะวิสัย  : ไม้ต้น

เรือนยอด : รูปกรวย  ความสูง 15-20 ม.

ถิ่นอาศัย : พืชบก

ลำต้น : ลำต้นเหนือดิน  ตั้งตรงเองได้ 

เปลือกลำต้น : แตกเป็นเส้น  สี น้ำตาลอ่อน

ยาง : ไม่มี

ชนิดของใบ : ใบประกอบ  แบบขนนก  ขนนกปลายคู่  สี เขียว  ขนาดแผ่นใบ กว้าง  2-5  ซม.  ยาว 4-9 ซม.

การเรียงตัวของใบบนกิ่ง  : สลับ

รูปร่างแผ่นใบ : รูปไข่

ปลายใบ : มน

โคนใบ : มน

ขอบใบ : เรียบ

ดอก : ดอกช่อ

ตำแหน่งออกของดอก : ตามลำต้นหรือกิ่ง

กลีบเลี้ยง : แยกจากกัน  จำนวน  4 กลีบ  สี ชมพู

กลีบดอก : แยกจากกัน  จำนวน 4 กลีบ  สี แดงอมชมพู

เกสรเพศผู้ : จำนวน 3-8 อัน  ลักษณะ ก้านเกสรแยกจากกันเป็นอิสระ

เกสรเพศเมีย : จำนวน 1 อัน  ลักษณะ มีขนคลุมติดอยู่บนก้าน

กลิ่น : ไม่มี

ผล : ผลแห้ง ผลแก่แล้วแตก ฝักหักข้อ

สีของผล : ผลอ่อน เขียว  ผลแก สีน้ำตาลเข้ม

รูปร่างผล : เป็ยหยักแบบแข็งรูปบันทัดสั้นๆ

ลักษณะพิเศษของผล : เมื่อแห้งจะแตดออกเป็น 2 ซีก

เมล็ด : จำนวน 4-5 เมล็ด

สีของเมล็ด : เมล็ดแก่สีดำมัน

รูปร่างเมล็ด : มีเยื่อหนารูปถ้วย